Woelige maanden in Peru
(Coverfoto: Edgard Bazán)
De afgelopen maanden zijn bewogen geweest in Peru. Niet alleen hebben we een uiterst lange quarantaine doorgemaakt en ondervinden we zeer grote sociale en economische gevolgen door de pandemie, tijdens de maand november kwam ook het hele land in opstand tegen de onverantwoorde beslissingen van de regering en de grote politieke onstabiliteit die dit met zich meebracht.
“Drie presidenten in een week tijd: ‘De Peruanen willen respect voor de democratie’
Drie presidenten in een week tijd. Het zegt iets over de diepe politieke crisis waarin Peru is terechtgekomen. Het ging bijzonder snel: op maandag 9 november dwong het Congres president Martín Vizcarra, onder beschuldiging van corruptie, tot aftreden. Vervolgens riep de voorzitter van het Congres of het Peruaanse parlement, Manuel Merino, zichzelf uit tot president. Het volk trok massaal de straat op om zijn verontwaardiging te uiten. Nadat er twee doden vielen, kon Merino bijna een week later niet anders dan opstappen.
Maandagavond 16 november werd Francisco Sagasti van de gematigde Partido Morado (de Paarse Partij) — die tegen de afzetting had gestemd- aangesteld als interim-president. Vice-presidente wordt Mirtha Vásquez, congreslid voor het linkse Frente Amplio. Zij wordt ook de nieuwe voorzitster van het Congres.
Vandaag, woensdag 18 november, spreekt het Grondwettelijk Hof zich uit over de vraag of het Congres vorige maandag president Vizcarra al dan niet wettelijk heeft afgezet.
Corruptie alom
De aankondiging van Vizcarra dat er tegen tientallen congresleden een onderzoek lopende was wegens corruptie, was de druppel die de emmer deed overlopen.
De formele reden voor de afzetting van president Martín Vizcarra luidde, verwijzend naar de Peruaanse grondwet: “morele incapaciteit om het land te leiden.” De reële beschuldiging van het Congres stoelt op de recente onthullingen van corruptie aan het adres van Vizcarra voor het aannemen van steekpenningen toen hij gouverneur was van het departement Moquegua (2013-2014) in het zuiden van Peru. Maar ook dat is maar de halve waarheid.
De relaties tussen het Congres en president Vizcarra lagen van in het begin moeilijk. Een eerdere poging tot impeachment twee maanden eerder was met een sisser afgelopen. De druppel die dit keer de emmer deed overlopen, was de aankondiging van Vizcarra dat er tegen tientallen congresleden een onderzoek lopende was wegens corruptie en dat voor een aantal de definitieve uitspraak heel nabij was.
‘Vizcarra was iemand die wel degelijk de steun van de bevolking genoot, precies omdat hij een duidelijke hervormingsagenda had waarmee hij de diepgewortelde corruptie wilde aanpakken’, zegt Peru-experte Eva Willems, historica en post-doctoraal onderzoekster aan het Duitse Center for Conflict Studies in Marburg.
‘De manier waarop Vizcarra is afgezet, met name door een groep van het Congres die hun eigen belangen vooropstelde, zet kwaad bloed bij de Peruanen. Zij zijn massaal de straat op gegaan, niet alleen in Lima maar in bijna alle steden van het land om hun ongenoegen over deze gang van zaken te uiten. Zij manifesteren niet zozeer om hun steun te betuigen aan Vizcarra maar om hun verontwaardiging te uiten over het zieke politieke systeem. Vizcarra was populair omdat hij de wil toonde om dit aan te pakken.’
Bovenop corona
Niet minder dan zeven miljoen jobs gingen verloren door de impact van de pandemie. De politieke impasse komt bijzonder ongelegen. Peru is extreem zwaar getroffen door de coronapandemie, met bijna een miljoen besmettingen en 35.231 doden op een totale bevolking van 32,6 miljoen inwoners. Het land kampt met een zware economische crisis. Men verwacht voor 2020 een economische krimp van veertien procent, dat is de ergste van alle Latijns-Amerikaanse landen, na Venezuela.
Zeventig procent van de Peruaanse actieve bevolking werkt in de informele economie en die groep is bijzonder zwaar getroffen. Niet minder dan zeven miljoen jobs gingen verloren door de impact van de pandemie. De Peruanen vinden het dan ook totaal onverantwoord om het land op dit moment in zo’n politieke crisis te storten.
Er lag een duidelijke politieke agenda voor, er zijn presidentsverkiezingen gepland voor 11 april volgend jaar, waarmee de de ambtstermijn van Vizcarra op 28 juli 2021 ten einde loopt.” (Alma De Walsche, MO* magazine, 18 november 2020)
Nu, een maand later, lijkt de rust weergekeerd en wachten we met spanning de verkiezingen van volgend jaar af. In een politiek systeem waar men er niet in slaagt de vicieuze cirkel te doorbreken van corruptie en maffia, zijn er tot op heden geen al te grote verwachtingen en blijven we heel nieuwsgierig welke vertegenwoordigende presidentskandidaten naar voren geschoven zullen worden. Hopelijk zijn we deze keer op betere weg. Het land en een nieuwe generatie lieten hun stem alvast horen. Is verandering mogelijk?
Ook de cijfers van besmettingen lijken voorlopig vrij stabiel te blijven. Na de vele betogingen en manifestaties waarbij massa’s personen bijeenkwamen om hun ongenoegen te uiten tegen de regering, nam het aantal besmettingen niet opvallend toe in de daaropvolgende weken. Met veel belangstelling wordt er dan ook uitgekeken naar de eerste vaccinaties en wanneer dit in Peru van start kan gaan.
Lees het volledige artikel van MO* magazine met politieke analyse hier.